19/11/2018 | Yazar: Diren Demir
Her şey yasalara aykırıydı ve öldürülmenin oldukça kolay olduğu yerlerde yaşardık.
Thomas Lanigan-Schmidt, 1948’de New Jersey’de dünyaya gelmiş Amerikalı bir sanatçıdır, aynı zamanda Stonewall ayaklanmalarında yer almıştır ve halen hayatta olan birkaç direnişçiden biridir.
Sanat işleri folyo, simli ve parlak objeler ve selofan gibi karışık malzemeleri bir araya getirerek kasıtlı bir ironi ve rüküşlük oluşturur. Sanatı, Gertude Stein ve Virgil Thomson bestesi “Four Saints in Theree Acts” parçasında, opera setinde selofan kullanmış olan Florine Stettheimer ile benzetilmiştir, bu vesileyle işleri Stetthemir’den etkilenmiş olan sanatçıların bir araya geldiği bir sergide de yer almıştır. İşleri aynı zamanda art-brut sanatçı James Hamphton’ın dini temalı, folyo kaplı tahtlarıyla da bağlantılıdır. O bu duruma “retrospektif delilik” dese bile sanat işleri bazen “Desen ve Dekorasyon” akımı ile birlikte de kategorize edilmiştir. Sanatı, Katolik ikonografi ile birleşimi ile meşhur olmuştur.*
Lanigan-Schmidt 1965-66 yıllarında Pratt Institute’da öğrenim görmekteydi, daha sonra Manhattan’daki Scholl of Visual Arts’a kayıt oldu. İşlerini ilk önce kendi apartmanında sergilemeye başladı. Erken dönem ana sergilerinden birinin ismi “The Sacristy of the Hamptons” (Hamptons’ların Mabedi) idi. Başka bir ev sergisi “The Summer Palace of Czarina Tatlina” (“Czarina Tatlina’nın Yazlık Sarayı”) olarak anıldı. Erken dönem sergilerinde ve erken dönem sergilerinin yeni temsilerinden birisindeki işinde ziyaretçilere, Ethel Dull ismiyle sanat koleksyoneri drag queen bir karakter kılığında rehberlik etmiştir.
The Gilded Summer Palace of Czarina Tatlina, 1969-70/2012
Lanigan-Schmidt’in sanat eserleri sonraki dönemler ana sanat müzelerindeki sergilere dahil oldu. 1984’de Venedik Bienali’ne katıldı ve oraya yaptığı yolculuk bir sene sonraki “Venedik Cam Serisi”ne ilham sağladı. 1970’lerdeki folyodan fareler ve drag queenler üretimi 1995 tarihli “In A Different Light” adlı sergide Berkeley Sanat Müzesi’nde Lawrence Rinder ve Nayland Blake küratörlüğünde sergilendi. Eserleri 1991’de Whitney Müzesi’nde ve Whitnet Bienali’nde sergilendi. Başarılı şekilde sürdürdüğü, birçok sanatsal faaliyet ve sergi ile yükseldiği kariyeri sayesinde School of Visual Arts’da Güzel Sanatlar departmanında öğretmen oldu.
2012 Kasım’ından beri 2013 Nisan ayına kadar Lanighan-schmidt’in sanatı MoMA’da (Museum of Modern Arts) sergilendi.
Sanatçı kişiliğinin ve başarısının yanı sıra LGBTİ+ tarihine ufuk tutmuş tarihi anlar olan Stonewall ayaklanmalarında yer almış olmasıyla da bilinmektedir. İsyan patlak verdikten kısa süre sonra Amerikalı fotoğrafçı Fred W. McDarrah’ın* da olduğu bir grup genç fotoğrafçı ile isyanı fotoğraflamıştır. 1995 yılı İngiliz yapımı Stonewall belgesel filminde rol almıştır. “Mother Stonewall and Golden Rats”(“Stonewall Anne ile Altın Sıçanlar”) isimli enstalasyonu Stonewall Inn’deki etkinliklerde anılmıştır. Stonewall ayaklanmasının 40. Yılı anısına Lanighan-Schmidt, Obama ve Michelle ile buluşmak üzere Beyaz Saray’a davet edilmiştir. Bu davetten önce MoMA açılışı vesilesiyle kendisiyle yapılan bir röportajda direnişçi kimliğine değinilmiştir. İşte o röportajdan kısa bir kesit:
“O tarihlerde New York’da eşcinsel bir erkek için hayat nasıldı?”
“Çok zorlu bir dünyaydı. Her şey yasalara aykırıydı ve öldürülmenin oldukça kolay olduğu yerlerde yaşardık. Ama aynı zamanda kültürel açıdan çok zengin bir dünyaydı. Hayatım bir hikaye kitabı gibiydi. New York’tan kaçtığımdan beri gerçekten elimde hiçbir şeyim yoktu, evinden kaçmış diğer eşcinsellerle tanıştım ve bir sokak çocuğu olduğum için şanslı hissettim çünkü kimsem o olmalıydım. “Eşcinsel”in popüler kültürde hiçbir yeri yoktu.
“Jack Smith, Charles Ludlam, Henry Geldzahler gibi insanlarla sadece Stonewall’da oturarak tanışabilirdiniz. Onlara bakın, onlar gerçekten önemli insanlar. Geçmişimden gelen biri bugün bu tür bağlantılar kurmakta çok daha zorlanıyor. Bu dünya her tür insanın birbiriyle bağlantıda olduğu bir gettoydu.
“2009'da Frank Rich, “40 Yıldır Sonra, Hala İkinci Sınıf Amerikalılar” başlıklı bir yazı yazdı, bir kısmı Stonewall ayaklanmalarında genç bir kaçak olmak hakkında yazdığım kağıda [Stonewall Anne ve Altın Sıçanlar] dayanıyordu . Yazılı bir parça olmasına rağmen, bunun hala en büyük sanat çalışmam olduğunu düşünüyorum. Daha geniş bir izleyici kitlesiyle buluştu ve bir galeri içinde ya da herhangi başka bir yerde bulunması fark etmeksizin, eşsiz bir durum hakkındaydı.”
Fred W. McDarrah tarafından isyanın 2. Gecesinde çekilmiş bir fotoğraf. Aralarında Thomas’ın da olduğu bir grup genç. “Celebration After Riots Outside Stonewall Inn” 1969
* Joe Brainard da dini temalar içinde queer ve dekoratif kolajlar kullanmaya önayak oluşuyla anılır.
* 1926 doğumlu Fred W. McDarrah, The Village Voice’da muhabir idi. Beat Jenerasyonu’nun kültürel olgusunu en başından beri belgelemesiyle bilinmektedir. 2007’de hayatını kaybetmiştir.
Kaynaklar:
https://www.moma.org/calendar/exhibitions/3762?locale=en
https://art.kunstmatrix.com/en/artwork/thomas-lanigan-schmidt/the-gilded-summer-palace-of-czarina-tatlina
https://www.moma.org/explore/inside_out/2012/11/19/drag-queens-and-chalices-the-art-of-thomas-lanigan-schmidt/
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Lanigan-Schmidt
*KaosGL.org Gökkuşağı Forumu’nda yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. Yazının KaosGL.org’ta yayınlanmış olması köşe yazılarındaki görüşlerin KaosGL.org’un görüşlerini yansıttığı anlamına gelmemektedir.
Etiketler: kültür sanat
