29/11/2010 | Yazar: KAOS GL
İsveç’te yeni yılla birlikte yürürlüğe girecek son on yılın en geniş kapsamlı anayasa değişikliği parlamentodan geçti.
İsveç’te yeni yılla birlikte yürürlüğe girecek son on yılın en geniş kapsamlı anayasa değişikliği parlamentodan geçti. Ayrımcılığa karşı anayasal güvence genişletildi ve cinsel yönelimler kapsam içine alındı.
Bu ikinci oylamada, meclisten çıkan 20 hayır oyunu, son seçimlerde İsveç Parlamento’suna giren ırkçı parti, İsveç Demokratları’nın milletvekilleri verdi. 20 vekille mecliste temsil edilen İsveç Demokratları, yeni anayasaya, çok kültürlülüğü pekiştirdiği için karşı çıktıklarını açıkladılar. İsveç Demokratlarını kızdıran yeni anaysa maddesi Samilerle ilgili. İsveç’in en kuzey noktasında, altı ay gecenin, altı ay gündüzün yaşandığı bölgede konuşlanmış etnik bir grup Samiler. Ural Altay Dil ailesinden, yok olma noktasına kadar gelen, Laponcayı konuşuyorlar. İsveçliler, bugün sayıları 14 bine kadar indirilmiş olan Samilerin, 60’ların ortalarına kadar, kendi dillerini konuşmalarını yasaklamış. Bugün ana dillerini konuşup öğrenebilen ve anadil dersleri alabilen Samilere yapılanlar, İsveç’in yeni yeni yüzleşebildiği bir yakın tarih ayıbı. Sistematik bir kıyımdan geçirildiklerini söyleyen Samiler, ortada Sami kalmayınca İsveç tarafından sonunda kucaklanmış. İsveç şimdi, değişen anayasasına, “Samiler, bir halk olarak daha güçlü bir sosyal konuma getirilecekler” ifadesini yerleştirdi. Bir şekilde yaptıklarından dolayı pişmanlık ifadesi olan bu yeni anayasa maddesi, ırkçı partiyi çileden çıkarsa da parlamentodaki diğer partilerden geçer not aldı.
Kabul edilen anayasa değişikliği paketiyle 1995’te Avrupa Birliği’ne üye olan İsveç’in AB üyeliği anayasaya 15 yıl sonra yazılmış oldu. Basın, yayın ve görüş bildirme özgürlüğüne bir kısıtlama getirildi. Madde gereği, 18 yaşını geçmemiş kişilerin pornografik içerikli görüntülerini basmak veya yayınlamak anayasa suçu sayıldı. Her genel seçimden sonra zorunlu olarak Başbakanlık makamı için parlamento içi bir seçim daha yapma koşulu tanındı.
Seçim barajında indirime gidildi. İsveç’teki siyasi partilerin milletvekili adayları liste olarak seçmene veriliyor. Seçmen, seçim pusulasında sadece bir partiye oy verebildiği gibi isterse oy verdiği partinin hangi vekiline oy verdiğini işaretleyebiliyor. Böylece seçmenin hangi vekili istediği, desteklediği belirlenmiş oluyor. Parti, seçimde aldığı oya göre parlamentoya o sayıya denk gelen rakamda vekil sokarken, seçmen, seçmeli oy kullanarak partinin kimi meclise göndereceğine karar verebiliyor. Bu uygulamayı kuvvetlendirmek için, 2014 seçimlerinden itibaren seçmeli adayların meclise girmeleri kolaylaştırıldı. Onlar için uygulanan baraj yüzde 8’den, yüzde 5’e indirildi. Belediyelerin ve İl Meclisleri’nin yerel bazda halk oylamaları düzenlemeleri için kolaylıklar getirildi.
Ayrımcılığa karşı anayasal güvence genişletildi ve cinsel yönelimler kapsam içine alındı. Dört yılda bir düzenlenen genel ve yerel seçimlerin tarihi eylül ayının üçüncü pazarından ikinci pazarına taşındı.
İsveç’te anayasa değişti diye hem evet diyenler, hem hayır diyenler “kazanan” ilan edilmedi. Okyanus ötesine selamlar çakılmadı. Değişiklikleri yapmak için hükümet kimseye “Ben o adamdan hesap sorarım” yalanı söylemedi. İşin kapsamı genişti ama İsveç’te nabız biraz düşüktü. Kimse yapılan değişikliklerle İsveç’in başka bir sabaha uyandığını iddia etmedi. Türkiye’de o başka sabahlar için hâlâ uykuda olanlar, bu kadar uyuduğunuz “yetmez ama”, “evet” kalkın, en azından oyununuzun hesabını sorun. O müthiş tantanaya bari değsin.
Etiketler: yaşam, dünyadan
