16/12/2024 | Yazar: Samreen Shahbaz
LBT kadınların sağlık hizmetlerine erişimde karşılaştıkları zorluklar ve ihtiyaçları, küresel sağlık tartışmalarında ve politika yapım süreçlerinde daha fazla yer almalıdır.
Samreen Shahbaz’ın yazısını Umut Güven çevirdi. Yazının tamamı aşağıda yer alıyor:
Lezbiyen, biseksüel ve trans (LBT) kadınların sağlık hizmetleri ihtiyaçlarına yönelik küresel tartışmalar, bu grubun yaşadığı önemli zorluklara dair artan kanıtlara rağmen sınırlı kalmaktadır. Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu'nun (CSW68) 68. oturumunda, Dünya Bankası tarafından düzenlenen bir yan etkinlik, bu konuda çeşitli paydaşlar arasında diyalog fırsatı sundu. Bu yazı, yan etkinlikte yaptığım müdahaleyi ve LBT kadınların sağlık hizmetlerine erişiminde karşılaştıkları başlıca zorlukları ve politika yapıcılar için dikkate alınması gereken hususları özetlemeyi amaçlamaktadır.
Ceza yasaları ve sağlık hizmetlerine erişim
Öncelikle, cinsel ve toplumsal cinsiyet azınlıklarının cezalandırıcı yasalarla kriminalize edildiği bağlamlara bakalım. Bu ülkelerde genellikle zina karşıtı yasalar da bulunmaktadır ve zorla evlendirme, evlilik içi tecavüz ve onarım terapisi uygulamalarına karşı korumalar yoktur. Bu uygulamaların kurbanları, adalete erişim veya gerekli sağlık hizmetlerine, özellikle ruh sağlığı hizmetlerine ve danışmanlık desteğine ulaşamazlar. Cinsel ve toplumsal cinsiyet azınlıklarına karşı ceza yasaları, LBT kadınlara yönelik damgalamayı da artırır ve onları görünmez kılar. Sonuç olarak, bu bağlamlarda LBT kadınların sağlık hizmetleriyle ilgili zorlukları ve ihtiyaçlarına dair tartışmalar politika yapım alanlarında tamamen yok olur.
Kriminalize edilmeyen ülkelerde sağlık hizmetleri
Cinsel ve toplumsal cinsiyet azınlıklarının kriminalize edilmediği ülkelerde de LBT kadınların benzersiz sağlık ihtiyaçlarını anlamada ve karşılamada önemli boşluklar ve zorluklar devam etmektedir. Örneğin, sağlık hizmeti sağlayıcılarının duyarsızlığı ve LBT kadınlara yönelik yaygın damgalama ve önyargılar, bu kadınlara karşı ayrımcı tutumlara yol açar. Sağlık hizmeti sağlayıcılarından kötü muamele görme ve ayrımcılığa uğrama korkusu, LBT kadınlar arasında güvensizlik yaratır ve sağlık hizmeti arama davranışlarını etkiler. Artan ampirik kanıtlar, transların ayrımcılık ve damgalanma korkusuyla fiziksel sağlık sorunları için profesyonel sağlık hizmeti aramaktan kaçındığını göstermektedir. Benzer şekilde, Latin Amerika ve Karayipler bölgesinden elde edilen yeni kanıtlar, LBT kadınlar arasında daha yüksek cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) oranları ve sağlık hizmetleri ve danışmanlık arama konusundaki isteksizlik nedeniyle daha düşük önleyici tedbir kullanımı olduğunu göstermektedir.
Kurumsal düzenlemeler ve politikalar
Damgalama ve ayrımcılığın ötesinde, kurumsal düzenlemeler ve politikalar da LBT kadınların sağlık hizmetlerini olumsuz etkilemektedir. Örneğin, LBT kadınlar üreme tercihleri için genellikle destekli üreme teknolojileri (ART) tercih ederler, ancak çoğu ülkede kamu sağlık sigortası ART maliyetlerini karşılamaz ve bu nedenle birçok maddi açıdan kırılgan LBT kadın için erişilemez ve karşılanamaz durumda kalır. Benzer erişim ve karşılanabilirlik zorlukları, trans kadınların cinsiyet uyum süreçlerine ilişkin hizmetler için de geçerlidir.
Yine bu ülkelerde de LBT kadınlara yönelik cinsel ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet (SGBV) devam eden bir zorluktur ve kapsamlı koruma ve destek hizmetleri genellikle eksiktir.
Politika yapıcılar için öneriler
LBT kadınların sağlık hizmetleri zorluklarını ele almak için hangi eylemler yapılabilir? İşte politika yapıcılar ve diğer aktörler için bazı öneriler:
- Çeşitli cinsel yönelim, cinsiyet kimliği ve ifadesine dayalı davranış ve faaliyetleri kriminalize eden cezalandırıcı yasaları yürürlükten kaldırın.
- Zorla evlilikler ve uyum terapisi uygulamalarına karşı kapsamlı yasal korumalar oluşturun ve çeşitli cinsiyetleri yasal olarak tanıyın.
- LBT kadınların sağlık hizmetleri ihtiyaçları ve yaşadıkları deneyimler üzerine araştırma ve veri toplamaya yatırım yaparak sorunun ciddiyetini anlamak ve sağlık politikalarını ve programlarını bilgilendirmek.
- Şiddet deneyimleyenlere yönelik destek hizmetlerini ve müdahaleleri, LBT kadınların benzersiz ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde uyarlayın.
- Sağlık hizmeti sağlayıcılarını LBT kadınlara karşı damgalama ve önyargıları azaltmak için duyarlı hale getirin.
- Trans duyarlı ve trans sağlığı alanında yetkin sağlık programları ve hizmetleri oluşturun.
- Kamu sağlık sigortası kapsamını, LBT kadınlar için cinsiyet uyum sürecine ilişkin sağlık hizmetlerini ve üreme sağlık hizmetlerini içerecek şekilde genişletin ve ART hizmetlerini sübvanse edin.
Sonuç
LBT kadınların sağlık hizmetlerine erişimde karşılaştıkları zorluklar ve ihtiyaçları, küresel sağlık tartışmalarında ve politika yapım süreçlerinde daha fazla yer almalıdır. Cezalandırıcı yasaların yürürlükten kaldırılması, sağlık hizmeti sağlayıcılarının duyarlı hale getirilmesi ve kamu sağlık sigortası kapsamının genişletilmesi gibi adımlar, LBT kadınların sağlık hizmetlerine erişimini iyileştirecek ve onların sağlık hizmetlerinden eşit şekilde yararlanmasını sağlayacaktır. Bu doğrultuda atılacak adımlar, LBT kadınların sağlık hizmetleri ihtiyaçlarının karşılanmasında önemli bir rol oynayacaktır.
*Bu yazı ilk olarak Kaos GL Dergisi'nin Uluslararası Ahval dosya konulu 197. sayısında yayınlanmıştır. Dergiye kitapçılardan veya Notebene Yayınları’nın sitesinden ulaşabilirsiniz. Online aboneler dergi sitesinden dergiyi okuyabilir.
*KaosGL.org’ta yayınlanan köşe yazıları, KaosGL.org’un editoryal çizgisini yansıtmak zorunda değildir. Yazı ve çizimlerden yazarları ve çizerleri sorumludur. Yazının ya da çizginin KaosGL.org’ta yayınlanmış olması köşe yazılarındaki veya çizimlerdeki görüşlerin KaosGL.org’un görüşlerini yansıttığı anlamına gelmemektedir.
Etiketler: insan hakları, kadın, sağlık, sağlık hakkı
1720430400.jpg)