Oyunlar, queerler ve aseksüeller

23/10/2020 | Yazar: Özgün Tutar

Oyunlarda cinselliğin temsili aslında içindeki kapsayıcılık sorununu bir türlü çözememiş, çoğu zaman ‘Sex Sells’ (seks satar) seviyesinde kalan bir reklam unsuru olarak kalıyor.

Görsel: The Sims 4 Update ile gelen Ace Bayrağı

Bilgisayarda ilk kez oyun oynamaya başladığımda bırakın İngilizceyi daha Türkçe okumayı bile bilmiyordum, henüz ilkokula bile başlamamıştım. Elbette bu şartlar altında milenyum Türkiye’sinde yaşayan herhangi bir çocuk gibi benim de oynayabileceğim oyunlar sınırlıydı. İşte The Sims ile de böyle bir noktada tanıştım.

The Sims (2000), sonrasında ister RPG[1] bağımlılarına ister Strateji dehalarına dönüşsünler benim jenerasyonumdaki birçok oyuncunun hayatını kökten değiştirdi. The Sims ile sıradan hayatın o zamanlar vakıf olmadığım detayları monitörler karşısında deneyimlemiş, ilk kez romantik veya cinsel eylemlerin normal şartlar[2] altında icra edilebilir olduğunu görmüştüm. Yıllar içinde The Sims’in içeriği de tıpkı çıkan diğer oyunlar gibi gelişti ve buna paralel olarak çıkan her bir oyunla artık ekran karşısında daha fazla cinsellik temsili görmeye başlamıştım.

Şüphesiz bunlar içinde bana göre en radikal olanı ise The Witcher’dı. 2007 yılında çıkan The Witcher ile birlikte ana karakter olan Geralt’a macerası boyunca karşılaştığı farklı kadınlarla tek seferlik olsa da birlikte olma imkanı tanınmıştı. Geralt’ın bu birlikteliklerinin sonunda oyuncuya ‘Romance Cards’ sunuluyordu. Kısaca karakterin sevişmesi artık bir achievement'a[3] dönüşmüştü. Bu durum Geralt’ın aktif cinsel hayatını oyuncular için ekstra efor sarfedilerek elde edilmesi gereken bir achievement noktasına getiriyordu.

Ve bundan 2 yıl sonra, yaşattığı RPG deneyimi nedeniyle aradan geçen 11 yıla rağmen oynadığım en iyi oyunlardan biri olan Dragon Age Origins çıktı. Bu sefer ilk defa bir yandan ana hikayeyi takip ederken bir yandan da companion’ımız[4] olan diğer ekip üyelerinden bir veya birkaçı ile bir ‘gönül macerasına’ atılıyorduk. The Witcher’ın üzerine çıkarak Dragon Age Origins, RPG yönünün çok güçlü olmasının da etkisiyle, ilk defa heteroseksüel olmayan cinsel ve romantik birlikteliklere kapı aralamıştı ve Witcher’dan farklı olarak bu eylemin sonucunu bir kartla değil birkaç dakikalık bir sinematikle alıyorduk.

Cinselliğin temsili başlı başına bir başarı öyküsü değil

2015 yılında çıkan The Witcher 3 The Wild Hunt ise oyunlardaki cinsellik tartışmalarının zirveye ulaştığı bir dönemi başlattı. Artık oyunlardaki yetişkin içerikten bahsediyorduk ve oyunun yapımcı firması olan CD Projekt RED yetişkinler için üretilen oyunlarda cinselliğin olması ve sansürsüz bir şekilde yer alması gerektiği söylemiyle tutucu piyasayı derinden etkilemişti. Ve böyle bir ekolden gelen oyun firmasının elinden çıkacak son oyun olan Cyberpunk 2077 ise genital kişiselleştirmenin yapılabileceği, sansürsüz cinsel içeriğiyle 20 yıllık mütevazi oyuncu hayatım boyunca tanık olduğum cinselliğin temsilinin nasıl bir yol aldığını gösteriyor.

Elbette sansür ve özgürlükler konusu düşünüldüğünde bu gelişim aslında oyun dünyası için bir kazanım. Ama cinselliğin temsili başlı başına bir başarı öyküsü değil. Oyunlarda cinselliğin temsili aslında içindeki kapsayıcılık sorununu bir türlü çözememiş, seksi achievement kategorisine koyan ve çoğu zaman ‘Sex Sells’ seviyesinde kalan bir reklam unsuru olarak kalıyor.

The Witcher’ın oyuncuya açtığı ‘Romance Cards’la ya da The Witcher 3 Wild Hunt’ta her 'Passiflora'[5] ziyaretinde XP[6] kazanmakla bugün Kingdom Come Deliverance’ta (2018) Casanova Achievement’ını kazanmak arasında bir fark yok. Kısaca ister AA stüdyodan[7] ister Kickstarter projesinden gelmiş olsun oyun dünyası ne kadar ‘ally bile olsa’ konu aseksüelliğe geldiğinde genellikle çuvallıyor.

Ace’lere bayrak astıran bir oyun

Elbette oyun dünyası Ace’ler[8] için koca bir hüsran denizi değil. Bunca yapım içerisinde Ace’lerin gönlünü alan The Elder Scrolls V: Skyrim, Fallout, The Sims 4, Mass Effect Andromeda ve Outer Worlds gibi oyunlar da var. Skyrim karakterin evlenebildiği, çocuk sahibi olabildiği ancak cinselliğin pratik edilmediği/edilse dahi gösterilmediği bir oyun. Buna paralel şekilde Fallout serisi de karakterler aktif cinsel hayatlara sahip olsalar dahi The Witcher’da olduğunun aksine oyuncuya izlenecek bir sinematik sunmuyor. Bu nedenle belki Ace’leri sevindirdi diyemeyiz ama en azından söz konusu iki oyun cinsel içeriği makul bir çerçevede sunduğu için sex-repulsed[9] olan oyuncularını da bir şekilde korumayı başarıyor.

Yine bir başka gri bölge oyunu olan Mass Effect Andromeda ise cinselliğin temsili konusunda Witcher’dan çok farklı bir yerde olmasa da karakterinizin yöneliminden, cinsiyet kimliğinden ve oynayış tarzınızdan bağımsız olarak ne olursa olsun cinselliğe tepki vermeyen iki karaktere yer vermesiyle açıktan olmasa da ace karakterlere yer veriyor. Beyaz bölgedeki oyunlar arasında yer alan Outer Worlds ve The Sims 4 ise oldukça önemli. Açık Ace karaktere sahip olan Outer Worlds gerçekten büyük bir kazanım. İlk göz ağrım The Sims ise son dönemde queerleşmesiyle birlikte ace’leri dışlamayarak Acelere bayrak astıran bir oyun. Bayrak demişken 2019 yılında çıkan update sonrasında gerçekten ace bayrağını The Sims 4’teki evinizin duvarına asabilirsiniz.

Cinsellik alloseksüellerin[10] ve bazı aseksüellerin hayatının bir parçası. Cinselliğin temsili de bu nedenle oyun dünyasının önemli bir unsuru. Ancak birçok oyunca gördüğümüz üzere temsiliyet aynı zamanda oyun firmalarının sınandığı ve çoğu zaman biz oyuncuları yıpratan bir konu. Örneğin The Witcher ve Dragon Age Origins’le tanıştığım yıllar yine kendimi aseksüel olarak tanımlamaya başladığım yıllara denk geliyor. Kendimi keşfetmenin cinselliğin ve yönelim çeşitliliğinin oyunlarda kendine yer bulmaya başlamasının etkisinin boyutlarını kestirmek mümkün değil ancak bir şekilde etkilediğini biliyorum. Belki de oyunlar aracılığıyla cinselliği deneyimlemek/gözlemlemek kişiyi istemediği ve alloseksüel dünyada ne yazık ki maruz kaldığı cinsel deneyim zorbalığından koruyabilir ve kişiye kontrolün yüzde yüz kendisinde olduğu, şartlarını kendisinin belirlediği, ‘aktüel olarak yaşamadığı’ ya da yaşamaya zorlanmadığı ve bu nedenle travmatik olmayan bir cinsel deneyim imkanı tanıyabilir.

Aseksüel görünürlüğü ve sanal dünyalar

Elbette inanıyorum ki bizler daha fazlasını talep ettikçe tıpkı son yirmi yılda queerliğin dahil olması gibi oyunlar aseksüeller için de kapsayıcı olacak. Bir de sex-repulsed olmayan oyuncular düşünüldüğü kadar sex-repulsed oyuncular için düşünülürse oyun dünyasının ace kapsayıcı olması queer kapsayıcı olmasından çok daha kısa sürede gerçekleşebilecek bir adım. Ancak bu noktada, oyunlarda cinselliğin temsiline rastlamak istemeyen bir oyuncunun korunması adına cinsellik temsilinin oyundan çıkarılmasının söz konusu oyuna zarar verdiği yanılgısına düşmemek gerekir. Bunu yapmanın en kolay yolu ise oyuncuya seçenek olarak sunulan cinselliğin tıpkı ‘karakteri aseksüel tutmak’ gibi teşvik edilmeyen (Achievement ya da XP vermeyen) bir durum haline getirilmesi veya Casanova Achivement’ında olduğu gibi karakterimizin aseksüel beyanı vermesinin de bir Ace Power Achievement'ına dönüştürülmesi olabilir. Nasıl ki bundan on-on beş yıl önce queer bir ergen olarak ekranın karşısına geçtiğimde 80 Level Elven Mage karakterimi Companion’ı olan bir Human Paladin ile queer bir aşkın pençesine attığımda queer bir oyun yazılımcısının hayalini yaşadıysam daha kısa bir süre zarfında bir başka ergen de ekran karşısında Ace Power Achievement’ını alırken bizim gibi oyuncuların hayalini yaşayabilir.

Yönelimlerimiz, etiketlerimiz ne olursa olsun hepimizin birlikte eğlendiği oyunlarda buluşmak dileğiyle. Aseksüel görünürlüğünü sanal dünyalarda da yaşatmayı unutmayalım!

*KaosGL.org Gökkuşağı Forumu’nda yayınlanan yazılardan yazarları sorumludur. Yazının KaosGL.org’ta yayınlanmış olması köşe yazılarındaki görüşlerin KaosGL.org’un görüşlerini yansıttığı anlamına gelmemektedir.

Etiketler: yaşam