17/04/2020 | Yazar: Kerem Dikmen
Kaos GL’den COVID-19’la mücadele kapsamında yeni düzenleme sonrasında dernek genel kurul toplantılarının durumuna ilişkin bilgi notu.
Kaos GL Hukuk Koordinatörü Av. Kerem Dikmen, COVID-19 salgınıyla mücadele kapsamında alınan önlemlerden dernek genel kurul toplantılarının ertelenmesine ilişkin bilgi notu hazırladı:
Yeni düzenleme sonrasında dernek genel kurul toplantılarının durumu
Bilindiği gibi 7244 sayılı “Yeni Koronavirüs (COVID 19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 17 Nisan 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlandı. Kanunun 2/ç maddesi “4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu ve 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre dernekler tarafından verilecek bildirim ve beyannameler ile dernek genel kurul toplantıları 31/7/2020 tarihine kadar ertelenir. Bu süre, 3 aya kadar İçişleri Bakanınca uzatılabilir. Ertelenen genel kurul toplantıları, ertelemenin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılır. Mevcut organların görev, yetki ve sorumlulukları erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam eder.” şeklinde düzenlenmiş, bu fıkranın yürürlük maddesi ise aynı kanunun 17. maddesine göre 10.03.2020 olarak belirlenmiştir.
Bu durumda, önceden duyurulmuş olmasına rağmen salgın nedeniyle kendiliğinden veya İçişleri Bakanlığı tarafından Valiliklere gönderilen 16.03.2020 tarihli genelge [1]uyarınca genel kurullarını yapamayan dernekler açısından bir değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Bilindiği gibi dernek genel kurullarına ilişkin düzenlemeler Türk Medeni Kanununun [2]73 - 83. maddeleri, Dernekler Kanununun[3] 4. maddesi ile Türk Medeni Kanununun 77 ve Dernekler Kanununun 23. ve 37. maddesinin açık atfı uyarında Dernekler Yönetmeliğinde [4]yer almaktadır. Ayrıca dernek tüzüklerinin kanuna aykırı olmayacak hükümleri aynen geçerlidir.
7244 sayılı yasa, yalnızca genel kurul toplantılarının hangi tarihe kadar ertelendiğini duyurmuş ancak genel kurulun çağrı, toplanma ve ertelenme usulüne ilişkin kuralların yönetmelikle düzenleneceğine ilişkin yasal düzenlemede bir değişiklik getirmemiştir.
Buna göre derneklerin tüzükleri uyarınca 10 Mart 2020’den sonra yapmak zorunda olduğu genel kurul toplantıları 31 Temmuz 2020’ye kadar ertelenmiştir. Yani dernek genel kurul toplantıları bakımından süreç 1 Ağustos 2020’de kaldığı yerden devam edecektir. Yasa hükmüne göre derneklere 1 Ağustos’tan geçerli olmak üzere 30 günlük süre verilmiş olduğundan, erteleme süresi içerisinde genel kurullarını toplamak zorunda bulunan dernekler, genel kurul toplantılarını en geç 30 Ağustos 2020’de yapmak durumundadır.
30 Ağustos 2020’ye kadar yapılması gereken genel kurul toplantısında salt çoğunluğa ulaşılamaması halinde ikinci toplantının ne zaman yapılacağı, bunun 30 Ağustos 2020 sonrasına sarkması durumunda yasaya aykırılık oluşup oluşmayacağı konusunda bir tereddüt oluşabilirse de kanımca burada tereddüt edilecek bir durum yoktur.
Zira, Dernekler Yönetmeliğinin 14. maddesinin ilk fıkrasına göre “çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.” denmekte, yukarıda da ifade edildiği üzere Türk Medeni Kanununun 77. maddesi “Toplantıya çağrı usulü ve toplantının ertelenmesine ilişkin konular, yönetmelikle düzenlenir.” hükmü ile bu konuda uygulayıcıya düzenleme alanı bırakmakta, özel kanun niteliğindeki Dernekler Kanunu ise 23 ve 37. maddelerinde yönetmeliğe atıf yapmaktadır. 7244 sayılı yasa da, yönetmeliğe bırakılan bu konularda bir düzenleme yapmayıp, sistematiği koruduğundan, Dernekler Yönetmeliğinin 14. maddesi hala geçerlidir. Yani yasa yalnızca tarihe ilişkin bir hüküm içermektedir.
Bu bakımdan dernekler en az on beş gün önceden, tüzük ve Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen usullere uygun şekilde genel kurul toplantılarını 1 Ağustos - 30 Ağustos 2020 tarihinde yapmalı, çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağını bu çağrıda belirtmelidir.
İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamayacağından, salt çoğunluğun toplanamaması nedeniyle yapılacak bu ikinci toplantı da ilk toplantının tarihine bağlı olarak en erken 8 Ağustos, en geç 29 Ekim 2020’de yapılmak zorundadır. Ancak dernek tüzüğünde altmış günden daha kısa bir süre öngörülmüş ise yedi günden az olmamak kaydıyla bu süreye uyulmalıdır.
Yasa, İçişleri Bakanlığına üç aylık uzatma yetkisi verdiğinden, bu sürelerin daha da uzayabileceği gözetilmelidir.
Yukarıda da belirtildiği üzere İçişleri Bakanlığının genel kurul toplantılarının ertelenmesine ilişkin ilk genelgesinin tarihi 16.03.2020 olmasına rağmen, yasanın genel kurul toplantılarının 31 Temmuz 2020’ye kadar ertelendiğine ilişkin ç bendinin yürürlük maddesi 10 Mart 2020’dir. İki farklı tarih zikredilmiş olması oldukça sakıncalıdır.
Bu durumda 10 Mart 2020’den sonra ancak 16 Mart 2020’den önce genel kurullarını yaparak sonuç bildirimlerini DERBİS üzerinden Sivil Toplum İl Müdürlüklerine iletmiş dernekler açısından karmaşa ortaya çıkmıştır. Mart ayı sivil toplumda genel kurul toplantılarının yoğun olarak yapıldığı bir aydır ve 14 - 15 Mart tarihinde tamamlanan birçok genel kurul toplantısı bu yasa maddesi ile boşa düşürülmüştür. Bu özensizlik beraberinde çokça soru işareti de getirmiştir. Örneğin 15 Mart 2020 tarihinde yapılan genel kurul toplantısında seçilen organlar mı yetkilidir, yoksa 9 Mart 2020 tarihinde görevde olan organlar mı yetkilidir? Genel kurullar ertelenmiş sayıldığına göre 10.03.2020 - 16.03.2020 tarihleri arasında yapılan genel kurul toplantılarında oylanarak kabul edilmiş tüzükler mi yürürlüktedir, yoksa artık bu tüzükler ortadan kalkmış mıdır?
Burada önemli olanın irade beyanı olduğu açıktır. Yani genel kurul usule uygun şekilde toplanmış, karar almış ve bildirimlerini de yapmışsa, sırf 7244 sayılı yasanın 2/ç maddesi öne sürülerek bunun yok sayılması temel özgürlüklerin ihlali anlamı taşıyacaktır. Dolayısıyla buradaki ertelemenin başlangıç süresinin 16 Mart 2020 olarak yorumlanması zorunludur.
Etiketler: yaşam
