06/02/2024 | Yazar: Yıldız Tar
Hornet adına AYM’ye başvuran Av. Kerem Dikmen, 2020’deki erişim engeliyle ilgili ihlal kararının bu kadar geç çıkmasını eleştirdi, “Adil değil” dedi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), LGBTİ+ arkadaşlık ve partner uygulaması Hornet’e getirilen erişim engeli kararının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi. AYM, ayrıca karara itirazları reddeden mahkemelerin etkin başvuru hakkını da ihlal ettiğine hükmetti.
AYM, taraflara bugün tebliğ ettiği 22 Kasım 2023 tarihli kararında; internet sitesi erişim engellerinin “ifade özgürlüğü” ve “etkili başvuru hakkı” ihlali olduğunu belirtti. Yüzlerce başvuruyu tek dosyada birleştiren AYM’nin verdiği kararlar arasında Hornet’in erişime engellenmesi de var.
Tanışma ve partnerlik ağı Hornet’e erişim, Ankara 8. Sulh Ceza Hakimliği’nin 6 Ağustos 2020 tarih ve 2020/5617 sayılı kararına istinaden engellendi. Kullanıcılar ağın aplikasyonuna bir süre daha erişebildi ancak Ağustos 2021’de bu sefer de mahkeme kararıyla Hornet, App Store’dan kaldırıldı.
Türkiye’de 3 milyondan fazla kullanıcısı olan Hornet, erişim engeline karşı dava açtı. Mahkeme, Hornet’in itiraz başvurusunu duruşma yapmadan reddetti. Şirket bunun üzerine Av. Kerem Dikmen aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.
AYM, pilot kararı hatırlattı
AYM, o başvuruda kararını açıkladı. Kişilik hakkı ihlalleri olduğu durumda erişime engelleme kararı verilebileceğini belirten 5651 sayılı Kanun'un 9. Maddesiyle ilgili daha önce de ihlal kararları verildiğini, bu konuda mahkemenin pilot kararı olduğunu ve TBMM’ye kanunun gözden geçirilmesi gerektiğine ilişkin görüş belirttiklerini hatırlatan AYM, bugün tebliğ ettiği ilgili kararında da kanun maddesinin öngörülebilir bir netliğe sahip olması gerektiğini vurguladı:
“İnternetin sınırlandırılmasını düzenleyen kanunların olabildiğince dar bir uygulama alanına izin verecek şekilde tasarlanması ve kullanımının acil bir toplumsal ihtiyacın gerekli kıldığı durumlara özgülenmiş olması gerektiği dikkate alınmalıdır.
“İnternet ortamının doğasından kaynaklanan zorluklar nedeniyle kanun koyucunun hukuk sistemindeki mevcut yargılama usulleri ile doğrudan bağlantılı olmayan bir yol oluşturmaktaki iradesi haksız bulunmamaktadır. Bununla birlikte ifade özgürlüğünü kısıtlayan bu yolun keyfî uygulamalara yol açmaması ve özgürlüğün kullanılmasını ölçüsüz biçimde ortadan kaldıracak düzeyde olmaması için usule ilişkin gerekli güvenceleri barındırması elzemdir.”
AYM, Hornet’in engellenmesi ile ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine; itirazların mahkeme tarafından hiçbir somut gerekçeye dayanmayacak şekilde reddedilmesi ile ise etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
Av. Dikmen: 2020’deki engelle ilgili bu kadar yıl sonra karar çıkması adil değil
Başvuruda Hornet’i temsil eden Avukat Kerem Dikmen, AYM’nin bu kararını KaosGL.org’a şöyle değerlendirdi:
“AYM, bu konudaki yapısal sorunu daha önce tespit etmişti. Hornet, Türkiye’de milyonlarca kişinin kullandığı bir aplikasyon ve bu kadar çok insanın kullandığı bir aplikasyonla ilgili önemli bir kararın 2020 senesinin üzerinden bu kadar yıl geçtikten sonra verilmesi, adil değil. Geç verilmiş bir karar. Benzer bir aplikasyon olan Grindr’a 2013’ten beri erişim engeli var, Kaos GL’nin 2015’te Grindr ile ilgili başvurusunda ise hâlâ bir karar verilmedi. Kendi içerisinde adaletsiz bir durum da olduğunu söyleyebiliriz. Umarım, bu karar diğer erişim engellerinde de yapısal sorunların, keyfi uygulamalara yol açmasının önüne geçer.”
Kaos GL’nin başvurusu da AYM’de
Kaos GL Derneği de Hornet’in erişime engellenmesine itiraz etmişti. Dernek, engel kararının LGBTİ+ var oluşunun toplumdan dışlanması anlamına geldiğini vurgulayarak, “Kişilik haklarına gelen zararları önleme masumane bahanesiyle cezalandırılan bir bütün olarak LGBTİ+ toplumunun iletişim kanalıdır” demişti.
Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği, itirazı incelemeden reddetti. Hakimlik, daha önce engelleme kararına itiraza ilişkin red kararı verildiğini belirterek; Kaos GL’nin başvurusuna dair “karar verilmesine yer olmadığına” karar verdi.
Kaos GL, bunun üzerine AYM’ye başvurdu. AYM, başvuru hakkında henüz karar vermedi.
Grindr hâlâ engelli!
Tanışma ve partnerlik uygulaması Grindr’a erişim, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından Ağustos 2013 itibariyle koruma tedbiri alınarak engellenmişti. Kaos GL Derneği, Grindr’a erişim engelinin kaldırılması için Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunmuş, itiraz başvurusu Şubat ayında (2014) İstanbul Anadolu 3. Sulh Ceza Hakimliği tarafından reddedilmişti.
İstanbul Anadolu 14. Sulh Ceza Mahkemesi, kararında “www.grindr.com eşcinsel üyelerin bulunduğu arkadaşlık sitesinin kurulduğu anlaşıldığından, 5651 Sayılı Kanunun 8/5-6 maddesinde öngörülen fuhuş ve müstehcenlik içerdiğinden ilgili site hakkında erişimin engellenmesine” ifadelerini kullanmış ancak sitedeki hangi içeriğin müstehcenlik veya fuhuş niteliği taşıdığı kararda belirtilmediğinden sadece eşcinsel üyelerin varlığı fuhuş ve müstehcenlikle ilişkilendirilmişti.
Etiketler: insan hakları, medya, dijital şiddet, anayasa, dava, özel haber
