14/04/2021 | Yazar: Yıldız Tar
Ticaret Bakanlığı, Kaos GL’nin bilgi edinme başvurusuna yanıt verdi. Gerekçeli kararda açıkça “reklamlarda “lgbt” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu” yazıyor. Reklam Kurulu üyesi TTB’nin açıklaması ile Bakanlığın yanıtları çelişiyor.
Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu, 11 Kasım 2020’de aldığı kararla e-ticaret sitelerinde “LGBT ve gökkuşağı temalı ürünlere” +18 uyarısı koyulması şartı getirdi. "LGBT", "Love is Love" (Aşk aşktır), "Pride" (Onur), “Peace” (Barış), "LGBT Power" (LGBT Gücü), "Equality” (Eşitlik), Bisexual (Biseksüel), Freedom (Özgürlük), Lesbian (Lezbiyen), Gay (Gey) yazan ürünler ve gökkuşağı temalı ürünlerin e-ticaret sitelerindeki reklamlarına durdurma cezası verdi. Ceza getirilen ürünler plaj havlusu, kupa bardak, tişört ve telefon kılıfları.
Kurul bu ayrımcı uygulamasını “İnceleme konusu ürün ve tanıtımların "+18" yaş uyarısına yer verilmeden satışa sunulduğu, bu durumun çocukların ve gençlerin zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkilediği, kültürel ve ahlaki sosyal davranışları bozmaya, değiştirmeye yönelik olduğu” ifadeleriyle gerekçelendirdi.
Bakanlığın Reklam Kurulu’nda Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Eczacılar Birliği ve Yükseköğretim Kurulu’ndan temsilciler de yer alıyor.
Kaos GL tarafından 15 Aralık 2020’de bakanlığa yapılan bilgi edinme başvurusuna yanıt da geldi. Kaos GL’nin talebi üzerine bakanlık gerekçeli kararı paylaştı. Gerekçeli kararda yer alan ifadeler reklamlarda “LGBT” ifadelerine yer verilmesinin kendisinin +18 ibaresi konulmasını gerektirdiği yazıyor. Gerekçeli karar, LGBTİ+’lara sansürü bir kez daha ortaya koydu. Gerekçeli kararın ilgili bölümü şöyle:
“İnceleme konusu ürün ve tanıtımlarda cinsellik ve erotizm içeren tüm cinsel yönelimlere yönelik ürünlerin çocukların korunması amacıyla “18+” ibaresine yer verilerek satışa sunulması gerektiği, ancak söz konusu reklamlarda “lgbt” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu, dolayısıyla bu durumun çocukların ve gençlerin zihinsel, ahlaki, psikolojik ve toplumsal gelişim özelliklerini olumsuz yönde etkilediği, kültürel ve ahlaki sosyal davranışları bozmaya, değiştirmeye yönelik olduğu…”
Sansürlenen ürünler: “LGBT ve gökkuşağı temalı” havlu, tişört, kupa, telefon kılıfı
Reklam Kurulu kararında sansürlenen ürünlere dair şu ifadeler yer alıyor:
“www.trendyol.com adresli e-ticaret sitesinde yer alan plaj havlusu ürünlerinin; "Peace, Love is Love, Pride, LGBT" gibi ifadelerle birlikte, LGBT ve gökkuşağı temalarıyla satışa sunulduğu tespit edilmiştir.”
“www.trendyol.com ve www.gittigidiyor.com adresli e-ticaret sitelerinde yer alan tişört ve sweatshirt ürünlerinin; "Normal", "LGBT" ifadeleriyle birlikte, LGBT ve gökkuşağı temalarıyla satışa sunulduğu tespit edilmiştir.”
“www.trendyol.com ve www.gittigidiyor.com adresli e-ticaret sitelerinde yer alan kupa bardak ürünlerinin; "LGBT Power", "Equality, Bisexual, Freedom, Lesbian, Gay, Love is Love, Homosexual, LGBT Relationship" gibi ifadelerle birlikte, LGBT ve gökkuşağı temalarıyla satışa sunulduğu tespit edilmiştir.”
“www.trendyol.com, www.ciceksepeti.com ve www.gittigidiyor.com adresli e-ticaret sitelerinde yer alan telefon kılıfı ürünlerinin; "LGBT", "Love is Love", "Pride" gibi ifadelerle birlikte, LGBT ve gökkuşağı temalarıyla satışa sunulduğu tespit edilmiştir.”
Kaboğlu’nun soru önergesine yanıtta da ayrımcılık bir kez daha açığa çıkmıştı
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, SPoD LGBTİ+ ile görüşerek bu uygulamayı Reklam Bakanlığı’na sordu. Kaboğlu, “LGBT ve gökkuşağı temalı ürünlere” +18 uyarısı koyularak tanıtım ve satış yapılması yükümlülüğünün, LGBTİ+’ların temel hak ve özgürlüklerini ihlal ettiğini ve ayrımcılık olduğunu belirtti.
Kaboğlu hem kararın gerekçeli halini sordu hem de LGBT’lere yönelik nefret söylemine dikkat çekti. Bakanlık, Kaboğlu’nun soru önergesine yanıt verdi. Ticaret Bakanlığı, CİMER vasıtasıyla kendilerine 23 başvurunun ulaştığını, bunun üzerine bütün kurul üyeleriyle görüşerek bu kararı aldıklarını söyledi. Bakanlık, kararlarına ilişkin “LGBTİ+ bireylere değil, cinsellik ve erotizm içeren tüm cinsel yönelimlere yönelik” ifadelerini de kullandı. Bakanlık soru önergesine yanıtında “salt “gökkuşağı” görselinin herhangi bir yasal düzenlemeye ve uygulamaya aykırılığından bahsedilmemiştir” de dedi. Bakanlık yanıtında yasal düzenlemelere aykırılık olmamasına rağmen +18 kararının nasıl alındığından ise bahsetmedi.
Ticaret Bakanlığı, Kaboğlu’nun soru önergesine verdiği yanıtta bir kez daha kararın oybirliğiyle alındığını vurguladı. Bakanlık, kurul üyelerini de sayarak, “üyeler şahsi görüşlerine ve subjektif değerlendirmelerle değil temsil ettikleri kurumların uzmanlık alanlarının gereklerine ve uygulamakta oldukları mevzuata göre görüş bildirmekte ve oy kullanmaktadır” dedi. Bakanlık ayrıca kararın “peşinen ve alelacele alınmadığını” da söyleyerek 13 Ekim 2020’de gündemlerine geldiğini, karar almadan önce etraflıca incelediklerini, sağlık ve hukuki yönlerine ilişkin araştırma yapıp kararı 10 Kasım 2020’deki toplantılarında aldıklarını da yazdı.
Kaboğlu’nun soru önergesine verilen yanıtta paylaşılan gerekçeli karar, Kaos GL’nin bilgi edinme başvurusuna verilen yanıttaki kararla aynı.
Reklam Kurulu Üyesi TTB’nin açıklamasıyla Bakanlığın yanıtı çelişiyor
Bakanlığın Reklam Kurulu’nda Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği, Türk Eczacılar Birliği ve Yükseköğretim Kurulu’ndan temsilciler de yer alıyor.
Ticaret Bakanlığı, kararları duyurduğu basın bülteninde bu kararların oybirliğiyle alındığını belirtti. Bakanlığın verdiği bilgilere göre kararların altında Türk Tabipleri Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türk Diş Hekimleri Birliği ve Türk Eczacılar Birliği’nin de imzası var.
TTB, eleştirilerin ardından 30 Mart’ta bir açıklama yaptı. TTB, açıklamasında “tüm cinsel yönelimlere yönelik” ifadesi kullanılarak herhangi bir ayrımcılığa mahal verilmemesi sağlanmaya çalışıldığını, cinsellik ve erotizmin varlığı ve yokluğuna göre “18+” değerlendirmesi yapıldığını, bu konuda da herhangi bir ayrım üzerinden değerlendirme yapmanın mümkün olmadığını” öne sürdü.
TTB açıklamasında, “Alınan karar doğrultusunda bu ürünlerin cinsellik ve erotizm içermeyenlerinin reklam ve tanıtımına ilişkin bir sorun bulunmadığı, bu ürünlerin “18+” olarak tanıtım yapmasının gerekli olmadığı açıktır. Kararın gökkuşağı kullanımının yasaklanması şeklinde değerlendirilmesi üzüntü vericidir ve birliğimiz yaklaşımı ile de bağdaşmamaktadır” dese de hem Kaboğlu’nun soru önergesine verilen yanıtta hem de Kaos GL’nin bilgi edinme başvurusuna verilen yanıtta açıkça “reklamlarda “lgbt” ibarelerine yer verilmesine rağmen herhangi bir uyarıya yer verilmeden satışa sunulduğu” ifadeleri yer alıyor.
Etiketler: insan hakları