Mart’ta LGBTİ+’lara hak ihlalleri: LGBTİ+ hak savunucuları sokakta!

14/04/2025 | Yazar: Defne Güzel

Mart ayı LGBTİ+’lara dönük katmanlı şiddetin bir yansıması oldu. Sözde onarım terapisi yapanlar kendisini savunurken, translara dönük şiddet de medyaya yansıdı. Hakkını arayan LGBTİ+’lar gözaltı ve tutuklamalarla karşılaştı.

Fotoğraf: Serra Akcan / csgorselarsiv.org

İhlaller

Uzmanlığı olmamasına rağmen, LGBTİ+ olduğunu düşündüğü çocuklara sözde onarım terapisi uygulayan Prof. Dr. Ahmet Akın’a dönük mağdurların ifşası sosyal medyada gündem oldu. Translara dönük şiddet, LGBTİ+’lara sansür ve LGBTİ+ karşıtı protokoller varlığını sürdürdü. Hak arayan LGBTİ+’lar ise gözaltında!

• Sözde onarım terapisi faciası: Uzmanlığı olmamasına rağmen LGBTİ+ olduğunu düşündüğü çocuklara sözde onarım terapisi uyguladığını kabul eden Prof. Dr. Ahmet Akın “bu çocuklar raydan çıkmış” diyerek kendisini savundu. Katıldığı bir programda sorulan soruları yanıtlayan Psikiyatrist Mustafa Merter cinsiyet uyum süreçlerini “delilik” olarak adlandırdı. Mart ayını dolu dolu geçiren Merter başka bir programda ise “LGBT diye bir şey yok” dedi.
• 2025 Newroz’unda LGBTİ+’lara saldırı: Yenikapı Meydanı’nda yapılan Newroz kutlamalarında bir grup, LGBTİ+ bayrağı açanlara saldırdı. Trans Onur Haftası Komitesi ve İstanbul LGBTİ+ Onur Haftası Komitesi “Biz lubunyalar o alanın öznesiyiz” dedi.
• Gazeteci Evrim Deniz’e dijital şiddet: Diyarbakır’da 8 Mart mitingini takip eden bianet muhabiri Evrim Deniz, LGBTİ+’lara yönelik ayrımcılık ve şiddete karşı açılan dövizleri sosyal medya hesabında paylaştığı için hedef gösterildi.
• İstanbul Kartal’da transfobik şiddet: Bir grup erkek İstanbul Kartal’da trans kadına saldırdı. İnsan Hakları Derneği, saldırıya tepki gösterip “Nefrete nat yaşasın hayat” dedi.
• İstanbul Tarlabaşı’nda 8 trans kadına polis şiddeti: Trans Onur Haftası Komitesi, 12 Mart’ta İstanbul’da 8 trans kadına polis tarafından şiddet uygulandığını ve “Kabahatler Kanunu” gerekçe gösterilerek ceza kesildiğini duyurdu.
• İstanbul Film Festivali’nde sansür: İstanbul Film Festivali’nin “Neredesin Aşkım?” bölümünü programdan çıkardığı öğrenildi. 2014’ten bu yana “Neredesin Aşkım?” bölümü kuir filmlere yer veriyordu.
• Starbucks’ta ayrımcılık: İstanbul’da bulunan Starbucks Beykent53 şubesinde çalışan bir LGBTİ+, 18 Mart Salı günü iş arkadaşları tarafından ayrımcılığa maruz bırakıldı. Mağaza müdürü ise süreci takip ettiklerini ifade etti.
• Trans kadın Yılsu’nun ölümü: 20 Kasım Derneği, sosyal medya hesaplarından yaptığı paylaşımda Bornova Sokak’ta yaşayan Yılsu’nun geçirdiği bir cerrahi operasyonun ardından hayatını kaybettiğini duyurdu. Dernek, yaptığı açıklamada “Biliyoruz ki her transın ölümü politiktir” dedi.
• RTÜK ve Aile Vakfı’ndan LGBTİ+’ları hedef alan protokol: RTÜK ve Aile Vakfı, “Ailenin Korunması ve Güçlendirilmesine İlişkin İşbirliği Protokolü”nü imzaladı. RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, “LGBT ile mücadelemizi sürdüreceğiz” dedi.
• Diyanet-Sen’den “Aile Yılı Eylem Planı”: Diyanet-Sen’in 28 Şubat’ta duyurduğu plan LGBTİ+’ları “cinsiyetsizleştirme”, “sapkınlık” ve “cinsiyet ideolojisi” gibi kavramlarla hedef aldı.
• Aile Bakanlığından yurt dışı eğitimleri: Bakanlığın ilkini Almanya’da yaşayan vatandaşlara yönelik düzenleyeceği “Aile Eğitim Seminerleri”nde “Cinsiyetsizleştirme” başlıklı bir eğitimin de bulunduğu ortaya çıktı.
• Eğitim-Sen’in dersi engellendi: Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’nın (Eğitim-Sen), okullarda verecekleri “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” dersi Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından engellendi.
• LGBTİ+ karşıtı bildiri: YRP Battalgazi İlçe Başkanı Kasım Çolakoğlu öncülüğünde LGBTİ+ karşıtı bildiri dağıtıldı.
• RTÜK 2025’i “LGBT ile mücadele yılı” ilan etti: RTÜK Başkan Yardımcısı Feyzullah Tecirli, 2025’i “LGBT ile mücadele yılı” ilan ettiklerini söyledi. BTK Başkan Yardımcısı Abdülkerim Gün ise “LGBT içeriklerine asla izin vermiyoruz” dedi.
• Bilgi edinme başvurularından bir demet: Kaos GL’nin bilgi edinme başvurusu kapsamında yanıt veren İzmir Büyükşehir Belediyesi “LGBTİ+’lara yönelik özel hizmetimiz yok” derken, İçişleri Bakanlığı denetlenen ve hakkında ceza veya işlem uygulanan derneklere ilişkin sorulan soruyu “ayrı bir çalışma gerektirdiği” gerekçesiyle yanıtsız bıraktı. Aile Bakanlığı ise “Alo 183 Sosyal Destek Hattı’nın LGBTİ+’lardan gelen çağrıları kapsamadığını” söyledi. Pembe Hayat da Adalet Bakanlığına LGBTİ+ karşıtı kanun teklif taslağına ilişkin bilgi edinme başvurusunda bulundu. Bakanlık “hukuki mütalaa talebi içerdiği” gerekçesiyle yanıt vermedi.
• Hak arayan LGBTİ+’lar gözaltında: Mart ayında dikkat çeken bir başka konu ise Pembe Hayat Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Boran Mergen’in ve İzmir’de aralarında LGBTİ+ aktivisti Ani’nin de olduğu 5 aktivistin gözaltına alınması oldu. Direnişin Renkleri ve İzmir Onur Haftası Komitesi’nden Oğuz, 22 Mart’ta tutuklandı. Bursa’da ise LGBTİ+ aktivisti Yusuf, 26 Mart’ta gözaltına alındı. Direnişin Renkleri, İstanbul’da Meryem’in de tutuklandığını duyururken yine İstanbul’da Zarife Akbulut, Yusuf ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nin LGBTİ+ öğrenci topluluğu olan Kuir Yıldız’ın mücadele arkadaşlarından biri de gözaltına alındı. “Alanlarda ne işi var?” denen LGBTİ+’lar ülke geneline yayılan eylemlere destek vermeye devam etti. 

8 Mart çetelesi

Kadınlar ve LGBTİ+’lar eylem alanlarını doldururken polisin hedefinde pankartlar, dövizler, gökkuşağı bayrakları ve LGBTİ+ eylemciler vardı.

• Mersin: 8 Mart’ta Mersin’de düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü’nde Muamma LGBTİ+ Derneği’nin önü kalabalık bir polis ekibiyle kuşatıldı. Polis 20 kişiyi 2 saate yakın alıkoydu. Pankartlar ve dövizler çöpe atıldı. Yürüyüşe gökkuşağı renkli başörtüsüyle gelen Cemre Kutbay polisin saldırısına maruz kaldı. Cemre’nin eşi Utku Kutbay’a da polis, şiddet uyguladı.
• Çanakkale: Çanakkale’de düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü’nde polis ekipleri kadınlardan gökkuşağı bayrağını teslim etmelerini istedi. Tartışmanın ardından polis bayrağa el koydu.
• Ankara: Kolej Meydanı’ndan Güvenpark’a yürümek isteyen kadınlara ve LGBTİ+’lara polis engel olmaya çalıştı. Yapılan basın açıklamasında “polisin LGBT bayraklarını görmek istemediği” dile getirildi.
• İstanbul: Ulaşımın engellendiği ve polis barikatlarının kurulduğu Taksim’de kadınlar “dağılın” anonsuna sloganlarla ve ıslıklarla tepki gösterdi. Barikatların aşıldığı yürüyüşte 112 kadın ve LGBTİ+’nın gözaltına alındığı bildirildi. 111 kişi serbest bırakılırken LGBTİ+ aktivisti İris Mozalar tutuklama talebiyle hakimliğe sevk edildi. Mahkemeye çıkarılan Mozalar “yurt dışına çıkış yasağı” ile serbest bırakıldı.
• İzmir: Alsancak Eski Leman Kültür önünde bir araya gelen kadınlar ve LGBTİ+’lar polisin engelleme girişimiyle karşı karşıya kaldı.
• Bursa: Fomara Meydanı’nda düzenlenen yürüyüşte polis eylemcileri “LGBTİ+ materyalleri alana alınmayacak” diye tehdit etti.
• Erzincan: EMEP, Katre Kadın Dayanışma, 29 Ekim Kadın Derneği ve Eğitim-Sen’in katılımıyla düzenlenen yürüyüşte gökkuşağı bayrağı açan bir kişi ve Katre Kadın Dayanışma Üyesi bir kişi 9 Mart’ta gökkuşağı bayrağı açtığı gerekçesiyle ifadeye çağrıldı.

Hedef göstermeler

LGBTİ+’lar siyasi arenada kademe kademe “kitle imha silahı”, “LGBT belası”, “sapkın”, “cinsiyetsizleştirme” gibi ifadelerle hedef alınırken LGBTİ+ karşıtı imza kampanyaları da medyada kendisine yer buldu.

• AKP Grup Başkanvekili: TBMM Genel Kurulu’nda konuşan AKP Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu “kitle imha silahı” diyerek LGBTİ+’ları hedef aldı.
• Cumhurbaşkanı: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin grup toplantısında “LGBT belası” diyerek LGBTİ+’ları hedef aldı.
• Milli Eğitim Bakanı: Eğitim-Sen’in Toplumsal Cinsiyet Eşitliği dersini hedef alan Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, “toplumsal cinsiyet eşitliğinin özgürlük olarak tanımlanabilecek bir şey olmadığını” söyledi.
• İçişleri Bakanı: İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Valiler Toplantısında “sapkın ideolojiler” diyerek LGBTİ+’ları hedef gösterdi.
• Cumhurbaşkanı Başdanışmanı: Mehmet Uçum, sosyal medya hesabından paylaştığı Anayasa değişikliğine ilişkin gönderide “birey, cinsiyetsizleştirmeye karşı tedbirler alınarak korunur” dedi.
• İstanbul Valisi: İstanbul Valisi Davut Gül, Eğitim-Sen’in Toplumsal Cinsiyet Eşitliği dersine ilişkin “mevzuata aykırılık” tespitinde bulundu.
• Gençlik ve Spor Bakanı: Bakan Osman Aşkın Bak, Edirne’de düzenlenen iftar programında “Cinsiyetsizleştirme ve LGBT akımları var. O yüzden çok dikkatli olmak gerekiyor” dedi.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı: Kadının Statüsü Komisyonunun ardından konuşan bakan Mahinur Özdemir Göktaş, “zararlı akımlar” ifadesiyle LGBTİ+’ları hedef aldı.
• MHP Genel Başkan Yardımcısı: MHP Genel Başkan Yardımcısı İlyas Topsakal, LGBTİ+’ları medeniyetsizlikle bağdaştırarak büyük bir gafa imza attı.
• YRP Milletvekili: Yeniden Refah Partisi (YRP) İstanbul Milletvekili Doğan Bekin, “LGBTİ+ karşıtı yasa taslağının Genel Kurula gelmesini beklediklerini” söyledi.
• Cumhuriyet Kadınları Derneği’nden seçmeler: Dernek Başkanı Tülin Oygür, Kadına Karşı Şiddeti Araştırma Komisyonu’nda “İstanbul Sözleşmesi LGBT’nin truva atıdır” diyerek LGBTİ+’ları hedef aldı. DEM Parti vekilleri “LGBTİ+ hakları insan haklarıdır” dedi. Hızını alamayan Oygür, Akit’e de açıklamada bulundu ve “LGBTİ+ derneklerinin kapısına kilit vurulması gerektiğini” söyledi.
• Aile Programları: Aksaray’da valilik himayesinde düzenlenen toplantı ve Mardin’de düzenlenen toplantı LGBTİ+’ları hedef aldı.
• Memur-Sen: Memur-Sen Başkanı Ali Yalçın, Anayasa değişikliğine vurgu yaparak LGBTİ+’ları hedef aldı. Memur-Sen’in düzenlediği LGBTİ+ karşıtı imza kampanyası da Balıkesir, Diyarbakır, Uşak, Samsun, Gümüşhane, Şırnak ve Afyon gibi illerde vücut buldu.
• Beyoğlu Belediye Meclisi: Beyoğlu Belediye Meclisi’nde AKP’li Meclis Üyesi Emre Bozkuş, Kadın Zamanı Derneği’nin “LGBT propagandası” yaptığını söyleyerek gündem dışı konuştu. Bu sözler üzerine Belediye Başkanı İnan Güney, “senin psikolojin bozulmuş” diyerek Bozkuş’a yanıt verdi.

Davaların seyri

KaosGL.org Genel Yayın Yönetmeni Yıldız Tar’ın tutukluğu için Kaos GL ve MLSA avukatları Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. TTM davası yeniden ertelenirken 2024 Eskişehir Onur Yürüyüşü davasında uyuyakalan savcı, sanıkların tamamımın cezalandırılmasını istedi.

• TTM kapatma davasında erteleme: Dernek hakkında “hukuka ve ahlaka aykırılık” iddiasıyla açılan davada yine karar çıkmadı. Dava 29 Eylül’e ertelendi.
• Yıldız Tar için AYM başvurusu: Kaos GL ve MLSA avukatları 21 Şubat’tan bu yana tutuklu bulunan kaosgl.org Genel Yayın Yönetmeni Yıldız Tar için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
• 2024 Eskişehir Onur Yürüyüşü: 2024 Eskişehir Onur Yürüyüşü kapsamında Ulus Anıtı önünde toplanan 10 kişi için açılan davada dosyaya bilirkişi raporu girdi. Raporda polis şiddetine yer verilmedi. Yaklaşık 4 saat süren ve savcının uyuyakaldığı duruşmada ise sanıkların tamamının cezalandırılması istendi. Mütalaa ve bilirkişi raporuna itiraz edilecek ve duruşma 9 Nisan’da görülecek. 

Etiketler: insan hakları, kadın, medya, kültür sanat, yaşam, mülteci, nefret suçları, eğitim, kent hakkı, barınma, aile, din/inanç, siyaset, sağlık hakkı, anayasa, özel haber