26/10/2021 | Yazar: Yıldız Tar
As+ Haftası’nı dünden bugüne aseksüel spektrumuna ilişkin yazı, çeviri, söyleşi ve podcastlerle kutluyoruz. Karoas+nın da dediği gibi, “Aşksız, sekssiz bir queer aktivizm de mümkün".
Her yıl 24-30 Ekim tarihleri arasında As+ Farkındalık Haftası kutlanıyor. Bu sene, “Farkındalığın Ötesinde” denerek haftanın adı As+ Haftası oldu. Aseksüel spektrumundaki kimlikleri içine alan As+ Haftası’nı kutlamak için Türkçe literatürden bir seçki ile karşınızdayız.
Başlayalım: Temel Kavramlar
“Aşksız, sekssiz bir queer aktivizm de mümkün” diyerek 2020’de yola çıkan Karoas+’nın ilk işlerinden biri temel kavramları listelemek oldu.
Alloromantik: Aromantik spektrumunda olmayan.
Alloseksüel: Aseksüel spektrumunda olmayan.
Queerplatonik ilişki (QPİ): Güçlü bir duygusal bağın olduğu, ancak geleneksel romantik veya cinsel ilişki sınırlarına bağlı olmayan ilişki. Arkadaşlıktan farklıdır. QPİ içinde bulunan kişiler birlikte yaşayabilir, evlenebilir, çocuk sahibi olabilir.
Aro veya Aro+: Aromantik kelimesinin kısaltması. Aromantik spektrumundaki tüm kimlikler (ör. gri aromantik, demiromantik) kullanılabilir.
Aroas ve Aroas+: Aromantik aseksüel kısaltması. Bütün aseksüel ve aromantik spektrumlarındaki kimlikler kullanabilir.
Tüm kavramlar Karoas+’nın sitesinde!
Kavramlara dair bir diğer çalışma ise Kaos GL’den geliyor. Deniz Gedizlioğlu’nun hazırladığı Çeviri Sözlüğü’nden bazı kavramlar:
Allosexism: Tr. Alloseksizm. Toplumsal hayatı tüm insanların başkalarına karşı cinsel çekim duyacağı varsayımıyla düzenleyerek aseksüel insanları dışlayan ve ayrımcılık üreten yaygın rejim. Antik Yunancadan gelen allo- (“diğer”) ön eki, “kendi dışındakine yönelen” anlamında yorumlanmaktadır.
Amatonormativity: Tr. Amatonormativite. Toplumda her insanın bir başkasıyla uzun soluklu ve genellikle tek eşli bir romantik ilişkiyi arzulayacağı, en tatmin edici yaşam şeklinin bu olduğu ve böyle bir ilişki içinde bulunmayan insanların hayatlarının eksik olduğuna dair yerleşik varsayımları kapsayan bir kavramdır. Romantizm/aşk, tek eşlilik ve evlilik kurumunu ayrılmaz biçimde iç içe geçirir. Amatonormativite sebebiyle toplumun önemli bir kısmı “zorunlu tek eşli” ilişkiler içinde var olmaktadır.
Asexual: Tr. Aseksüel. Genel olarak cinsel çekim ya da bir başkasıyla gerçekleştirilecek cinsel pratiklere yönelik arzu duymayan insanları tarif etmek için kullanılsa da aseksüellik, cinsel çekimin değişkenlik göstermesiyle (veya böyle bir çekim olmamasıyla) tanımlanan geniş bir cinsel yönelim spektrumudur. Cinsel arzunun varlığına rağmen bilinçli olarak cinsel eylemden geri durmaktan tamamen farklıdır, zira aseksüellik bir seçim değil, bir yönelimdir. Nitekim kimi aseksüel insanlar seks yapar ve farklı düzeylerde cinsel çekim de hisseder. Ayrıca cinsel çekim duymayan biri; romantik çekim ya da fiziksel çekim gibi, insan benliğinin farklı yönlerini oluşturan başka çekim biçimlerini deneyimleyebilir. Aseksüel kişiler kendilerini tanımlamak için çeşitli terimler kullanıyor olabilir. Aseksüel, demiseksüel ve gri aseksüel bunlardan bazılarıdır.
Aromantic: Tr. Aromantik. Romantik çekim ya da bir başkasıyla paylaşılacak romantizme dair bir arzu hissetmeyen ya da çok az hisseden kişileri tarif eden romantik yönelim. Aromantik insanların cinsel yönelimi genellikle bununla belirlenmez; aseksüel, heteroseksüel ya da lezbiyen gibi farklı cinsel yönelimlere sahip olabilirler.
“Aşksız sekssiz bir queer aktivizm de mümkün”: Karoasartı
Peki Karoas+ nasıl kuruldu? Neler yaptı? Bütün bu soruların yanıtları Selma Koçak’ın KaosGL.org’ta yayınlanan röportajında. Koçak, Berfo ile örgütlenme hikayelerini konuştu:
2020’de aseksüel, aromantik gibi kavramların artık duyulduğunu, bilindiğini ancak LGBTİ+ mücadelede afobiye kesinlikle değinilmediğini ve yapılan etkinliklerin kendilerine hitap etmediğini anlatıyor. LGBTİ+ mücadelenin cinsel özgürlük üzerine bir aktivizm sürdürmeye çalıştığını fakat bunun cinsel pratiğe indirgenmiş olduğunu ifade eden Berfo’ya göre; “Cinselliği yaşamamak da özgürlüktür, cinselliği istediği kadar yaşamak, sınırlarını belirlemek de özgürlüktür.” Sadece hetero dünyaya özgüymüş gibi kabul edilen tacizane ilişkilenmelerin ve tecavüz kültürünün kuir mücadelenin de kılcal damarlarına işlediğini ve bunun görünmediğini dile getiren Berfo: “Buna biraz ses getirmek istiyoruz aslında. Çünkü tacizane pratiklerimizi ya da tecavüz kültürünü sürekli beslemeye engel olma çabamızın sadece aroaslara değil bütün kuir camiaya faydalı olacağını düşünüyoruz.” diyor. Kuir camia ya da aktivist camia içinde bile bir tecavüz olayının tecavüz olduğunu söylemekte son derece zorlanıldığından ve tecavüzü yaşayan kişinin tecavüzcüyü ifşalayamadığından yakınan Berfo, tecavüzcülerle dayanışılmasına, bunların desteklenmesine isyan ediyor. Kendini düzeltmek ve özeleştiri vermek isteyen insanları her zaman kapsamak istediklerinin altını çiziyor ve Karoasartı’nın ortaya çıkmasının bir nedeninin de bu tecavüz kültürüne karşı dayanışma ve örgütlenme ihtiyacı olduğunu ifade ediyor. Kendilerini de bu tecavüz kültürünün içselleştirilmesinden azade tutmadıklarını ve çuvaldızı kendilerine de batırmaları gerektiğinin farkında olduklarını dile getiren Berfo, demiseksüellere ve griseksüellere bu anlamda destek olmak ve kimliklerinde kendilerini rahat hissedebilmeleri için bir alan açmak istediklerini belirtiyor.
Aseksüellik, aromantiklik, demiseksüellik gibi kavramların tek tip kimliklermiş gibi görülmeleri nedeniyle bunlar hakkındaki kalıplaşmış algıları yıkmak da istiyorlar. Çünkü aseksüeller için “hiç libidosu olmayan, cinsel ilişkide bulunmayan vs.” ya da aromantikler için “hiç ilişki yaşamıyorlar, taş kalpliler…” algısı var hâlbuki öyle değil. Bunların bir spektrum olduğunu ve içinde çok farklı deneyimleri içerdiğini anlatan Berfo, “Aromantik olan aseksüeller olabildiği gibi aseksüel olan ve cinsel deneyim yaşayan insanlar da olabilir. Bunlar bireysel deneyimlerimizle, geçmişteki travmalarımızla, çevremizdeki insanlarla son derece harmanlanan şeyler.” diyor. Özellikle demi ve gri aseksüellerin, ne zaman çekim hissettiklerini bilemedikleri için ahlakçılıkla suçlandıklarını hatırlatan Berfo’ya göre “Bir insanın cinsel ya da romantik pratiklerde sınır koymak istediği için ahlakçılıkla suçlanması utanç verici bir durum.”
Röportajın tamamı için tıklayın.
Günün menüsü: Aşknormativite ve Seksnormativite
Karoas+’nın kolektif metni, Kaos GL dergisinin “Normativite” dosya konulu 174. Sayısında yayınlandı. Metinde, afobiler, dilimizden yükselen afobi, “arada kalmış” araos+’lar, iktidar kurma aracı olarak ilişkiler, üretkenlik dayatmasına karşı özbakım ve topluluk bakımı başlıkları yer alıyor.
Metinden tadımlık bir parça:
Aroas+ kimliklerin maruz kaldığı afobilere biraz daha derinden bakmaya başlarsak ilişkilenme yöntemlerinin iktidar kurma aracı olarak aroas+’ları ne kadar da fazla zorbalığa maruz bıraktığını görebiliriz. Cinsel arzu ve hazların maksimize edilmesi, idealize edilmiş hazların gerçekleştirilmesi, cinsel birlikteliklerin bir zafer ve başarı olarak görülmesi, flörtleşmelerin elde etme arzusuyla kişiyi ve arzuyu metalaştırması cinsel pratiklerin çeşitliliği ve fazlalığının özgürce pratik edebilme adı altında yerini cinsel iktidar kurmanın alması gibi çeşitli örnekler sıralayabiliriz. Bunlar cinsiyet ve cinsel kimlikler fark etmeksizin hepimizin maruz bırakabildiği dinamiklerdir.
Bir diğer röportaj Ares Berfan Hür’den geliyor. KaosGL.org’ta yayınlanan röportajda Hür, “Aromantik aseksüel deneyimler ve karşılığında alınan tepkiler sadece aroas+lara özel değil” diyerek sordu.
Buralara nerelerden geldik?
Kaos GL dergisinde aseksüellikle ilgili ilk söyleşi 2008 yılında yayınlandı. Barış Sulu’nun www.aseksuel.com sitesinin kurucusuyla röportajından bir bölüm şöyle:
Bu sayının dosya konusu "Ten ve Tutku". LGBTT bireylere yeterince söz hakkı tanıdık bu konuda, peki aseksüeller ten ve tutku deyince ne düşünüyorlar?
Bahsi geçen 2 tanımlama içinde varız diyemiyoruz. Sitede çoğumuzun dokunma duyusu yok; yani bu şu anlama geliyor: herhangi bir ten temasından hoşlanmıyoruz. Biz cinsel olarak tarafsız olanız, bu tür tanımlamalar açıkçası bizim için anlamsız. Ben bunları sadece filmlerde izliyorum. Tutkuyu birinin birine şartsız koşulsuz kalben bağlılığı olarak tanımlıyorsan, ailem dışında kimseye böyle bir şey hissetmiyorum. Aşklarım da, karşımdakinin sevgisi bana bitene kadardır. Tüm ihtiyacı sevgi olan bir aseksüelin, sevginin bittiği yerde işi olmaz. "Ya benimsin ya toprağın" felsefesinde insanlar değiliz biz aseksüeller "ne benim ol ne toprağın" der geçeriz...
KaosGL.org’ta doğrudan aseksüelliği konu edinen ilk metinlerden biri 2012’de yayınlandı. “Aseksüel Olmak” başlıklı metinde aseksüellik tarifleniyor ve araştırmalardan bahsediliyor. Türkiye’de As+ Haftası’na ilişkin ilk etkinliklerden birisi ise İTÜ Cins Arı’nın 2014 yılındaki bildirisiydi. Bildiride, “Cinselliğin egemen olduğu bu hayat düzeni karşısında aseksüel bireylerin de korkmadan ayakta durması gerektiğini savunuyor ve aseksüellik konusunda insanların bilinçlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyoruz” ifadeleri yer alıyordu.
Seçmece yazılar
Eğitici bir tweet dizisi: Aseks 101, Cem Öztürk
Ne yazık ki LGBTİ+ topluluğunun görece görünmez kalan varoluşlarına yönelik topluluk içi fobi hala had safhada. Bu fobinin temelleri arasında ise bilmemek, öğrenmemek, dokunmamak ve konuşmamaktan kaynaklanan bu görünmezliğin kendisi bulunuyor. Oysa aseksüeller aramızdalar; sadece normatif baskılar nedeniyle kendilerine ifade alanı bulamıyor, görünemiyorlar.
Aseksüelliğe dair: Kavramlar ve sorular, Doğukan Kocabaş
Nasıl ki sabit, evrensel ve tek bir geylik, lezbiyenlik, translık yoksa sabit, evrensel ve tek bir aseksüel deneyimi de yoktur. Kendini aseksüel olarak tanımlayan kişiler farklı miktarlarda cinsel çekim deneyimleyebilir, hiç deneyimlemeyebilir, farklı zamanlarda farklı miktarlarda cinsel çekim deneyimleyerek akışabilirler. Aseksüelliğin kendi içerisinde barındırdığı yönelimlere ve deneyimlere demiseksüellik ve gri-aseksüellik gibi örnekler verilebilir. Demiseksüeller ancak ve ancak birisiyle duygusal bağ kurabildikleri zaman cinsel çekim duyan kişilerdir. Bu bağ genelde romantik bağ olarak düşünülse de bazı demiseksüel kişiler için başka bağ çeşitlerinin kurulması da cinsel çekim oluşma koşulunu karşılar. Bunu örnek olarak arkadaşlık bağının oluşmasının bazı kişilerde cinsel çekim şartını sağlaması verilebilir. Gri-aseksüellik ise cinsel çekimi zaman zaman deneyimleyen kişilere denir.
Oyunlar, queerler ve aseksüeller, Özgün Tutar
Elbette inanıyorum ki bizler daha fazlasını talep ettikçe tıpkı son yirmi yılda queerliğin dahil olması gibi oyunlar aseksüeller için de kapsayıcı olacak. Bir de sex-repulsed olmayan oyuncular düşünüldüğü kadar sex-repulsed oyuncular için düşünülürse oyun dünyasının ace kapsayıcı olması queer kapsayıcı olmasından çok daha kısa sürede gerçekleşebilecek bir adım. Ancak bu noktada, oyunlarda cinselliğin temsiline rastlamak istemeyen bir oyuncunun korunması adına cinsellik temsilinin oyundan çıkarılmasının söz konusu oyuna zarar verdiği yanılgısına düşmemek gerekir. Bunu yapmanın en kolay yolu ise oyuncuya seçenek olarak sunulan cinselliğin tıpkı ‘karakteri aseksüel tutmak’ gibi teşvik edilmeyen (Achievement ya da XP vermeyen) bir durum haline getirilmesi veya Casanova Achivement’ında olduğu gibi karakterimizin aseksüel beyanı vermesinin de bir Ace Power Achievement'ına dönüştürülmesi olabilir. Nasıl ki bundan on-on beş yıl önce queer bir ergen olarak ekranın karşısına geçtiğimde 80 Level Elven Mage karakterimi Companion’ı olan bir Human Paladin ile queer bir aşkın pençesine attığımda queer bir oyun yazılımcısının hayalini yaşadıysam daha kısa bir süre zarfında bir başka ergen de ekran karşısında Ace Power Achievement’ını alırken bizim gibi oyuncuların hayalini yaşayabilir.
Aseksüellerin cinsel hayatları olabilir: Bakalım nasıllarmış? , Suzannah Weiss , Çev.: Ezgi Epifani
Aseksüellik hakkında sayısız mit var. Taryn’e göre en büyük mit, aseksüellik diye bir şeyin var olmadığı. Alaina’ya göre bir diğeri ise, aseksüellerin seks veya cinsel haz arzularının olmaması. Taryn gibi bazı aseksüeller için, aseksüellik cinsel dürtünün eksikliğinden çok çekim eksikliği ile ilgili. Alaina gibiler ise her zaman tamamen aseksüel değiller ve bazen, bazılarına karşı gerçekten bir çekim hissedebiliyorlar. “Tanıdığım çoğu aseksüel, spektrum içinde bir yere uyuyor. Hatta tanıdığım bazı seksüeller bile spektrumun bir yerinde, hepsinin seks/cinsellik ve cinsel dürtüler hakkında farklı fikirleri var” diyor Alaina.
Bonus: İki podcast
1. Kaos GL Podcast: Online Masa Toplantısı: Aseksüel ve Aromantikler Anlatıyor
2. Mental Klitoris: Ace+ ve Aseksüellik
Etiketler: yaşam, cinsellik
